In onze westerse maatschappij hebben we een norm voor gedrag. We zijn vaak meer geliefd als we ons extravert gedragen. Het wordt gewaardeerd als we praktisch, feitelijk en georganiseerd te zijn en onze uitleg wordt pas geaccepteerd als we deze in logische termen van oorzaak-gevolg uitleggen. Toch heeft maar circa 8% van de mensen deze persoonlijkheid van nature. (Bron: persoonlijkheidsinstrument Myer Briggs Type Indicator®, het type ESTJ). Van jongs af aan leren we dit normgedrag al aan. Is het niet door onze ouders, dan is het wel door school en later ons werk. “Wees sterk, laat je zwakte niet zien, zet je mond open en laat niet over je heen lopen!” Je leert een bepaald masker van onkwetsbaarheid op te zetten om succesvol te zijn of te lijken en de pijn van oordelen te vermijden, want we willen bij de normgroep horen. Helaas maar waar, gebeurt het tegenovergestelde. Het masker van onkwetsbaar (“succesvol”) gedrag en het pad bewandelen van de normgroep zorgt er juist voor dat je niet gezien wordt en het houdt je echte succes tegen!
Hoe kun je nu zo authentiek communiceren zonder als een softie over te komen? En dat je toch gewaardeerd wordt en succesvol bent?Voordat ik de 4 simpele stappen uitleg, wil ik je eerst uitleggen wat dat masker wat we opzetten om bij de groep te horen voor uitwerking heeft op jezelf en de ander.
Ons primitieve brein, welke nog stamt uit onze oorsprong, reageert op onze communicatie. Is er gevaar of is het veilig? Bij gevaar reageert ons lichaam met een verdedigingsmechanisme: Een vecht-, vlucht-, of vries aktie. Onze hartslag en bloeddruk verhoogt, spieren spannen zich aan en de stresshormonen adrenaline en cortisol worden aangemaakt. Als je lichaam zo druk bezig is, dan zal je ratio minder goed kunnen functioneren. Het is daarom van belang dat ons brein zich veilig voelt om effectief te kunnen werken.
Vaak zijn we onnodig agressief in onze communicatie en hiermee bedoel ik dat we ons verdedigen door in de aanval te gaan of onze gekleurde mening op de ander te richten. Onbedoeld zijn we gewelddadiger dan we beseffen doordat de uitdrukkingen die we gebruiken vaak beschuldigend zijn, of we leggen een druk op de ander. Anderen zijn subassertief, wat betekent dat we weinig voor ons zelf opkomen en we over ons heen laten lopen. Kun je je voorstellen hoe het brein van de ander reageert en hoe weinig effectief het uiteindelijk is?
De oplossing hiervoor is assertief gedrag, wat in deze context betekent dat je een vermogen hebt om op een redelijke manier voor je eigen belang op te komen, zonder de ander daarbij nodeloos te kwetsen. Het brein van de ander zal rustig zijn en je bouwt een effectieve communicatie op. Je bent verantwoordelijk voor jezelf, je bepaalt zelf wat ‘goed’of ‘slecht’is, zonder je te laten beïnvloeden door de ander. De vraag is hoe je dat doet zonder een ‘softie’te worden ;-).
Ik gebruik hier een 4 stappen model voor wat wereldwijd door de Verenigde Naties in oorlogsgebieden gebruikt wordt. Het model is gebaseerd op het gedachtegoed van Mahatma Gandhi en Martin Luther King. Dit model van Geweldloze Communicatie (Marshall Roosenberg) heeft de intentie om de behoeftes van anderen niet te schaden. Let op het woord intentie, een ander niet schaden kun je niet altijd voorkomen.
Geweldloos communiceren is communicatie vanuit wie jij bent. Dit betekent emotioneel bewustzijn, waardoor je helderder gaat denken, creatiever wordt en beter met stress kunt omgaan. Anderen zien dat je zelfvertrouwen hebt en voelen zich door je begrepen waardoor je fijne samenwerkingen krijgt.
Hoe werkt het?
Stap 1: Waarnemen van de situatie waar je in zit. Kijk feitelijk naar deze situatie zonder een oordeel er over te vormen. Je gaat er niet je eigen interpretatie aan geven. Dit geeft ruimte die je nodig hebt om te kijken naar wat jij (en de ander) nodig hebt. Voorbeeld: “De ander verhief zijn stem toen ik vroeg of hij tijd had om me te helpen”. En niet “Praat eens normaal, ik vraag je gewoon iets”.
Stap 2: Wat voelen we bij de situatie die we waarnemen.
Wat doet de waarneming met je? Ik gebruik zes basis-emoties die universeel zijn: Bang, Boos, Blij, Verdrietig, Afschuw en Verbazing. Gevoelens vertellen je waar je behoefte aan hebt. Pas op: De valkuil bij gevoelens is het oordeel er over. Ga niet interpreteren, zoals je verlaten voelen in plaats van dat je bang bent omdat je alleen bent.
Voorbeeld: “Ik voelde me bang, toen die ander zijn stem verhief”
Stap 3: Welke behoefte wil je bevredigd hebben?De gevoelens in stap 2 zijn ontstaan doordat je behoeften wel of niet bevredigd zijn. Vraag jezelf af wat je werkelijke behoefte is. Pas op: verwar een behoefte niet met een strategie. Voorbeeld is de behoefte aan een sigaret. Dit is dan een strategie voor je behoefte aan een rustmoment.
Voorbeeld: “Ik voelde me bang omdat ik de behoefte heb om goed samen te werken met die ander. Ik was bang dat onze samenwerking gevaar liep.” Verwijs nooit naar de ander zoals: “ik voelde me bang omdat jij….”
Stap 4: Spreek uit: Je doet je verzoek aan de ander. Je stelt een concrete aktie voor in de vorm van een open vraag. “Als ik hoor hoe hard je tegen me praat, schrik ik er van want ik heb behoefte aan een goede samenwerking. Hoe is het voor je om rustig tegen me te praten?”
Je kunt het ook omkeren naar de ander, zodat deze zich gezien voelt (en dus geneigd zal zijn om naar jou te luisteren):
Stap 1: Wat neem je waar? (“ik zie je verdiept zitten in je laptop, terwijl ik tegen je praat”)
Stap 2: Wat voel je dan? Wat doet het met je? (“voel je je geïrriteerd door mijn gepraat?”)
Stap 3: Wat is je behoefte, wat heb je dan nodig? (“Heb je misschien behoefte aan rust?”)
Stap 4: Wat zou je dan willen?
Via deze weg kun je open en eerlijk zijn, zonder beschuldigend te zijn (of druk te leggen op de ander) en je verdiept het contact met de ander. Het vergt wel oefening om te komen tot het loslaten van oordelen. Geef niet snel op. Je kunt veranderen als je het echt wilt, er serieus mee aan de slag gaat en het tijd geeft. Ik nodig je uit om er mee te oefenen!
©2014 Katja van Gulick Coaching & Advies, alle rechten voorbehouden.
WIL JE DIT ARTIKEL GEBRUIKEN IN EEN TIJDSCHRIFT, NIEUWSBRIEF OF OP EEN WEBSITE? Dat kan, zolang je deze informatie-“blurp”, met een werkende link naar genoemde website, opneemt: “Door Katja van Gulick Coaching & Advies” Ga naar www.katjavangulick.nl voor het aanvragen van het gratis mini-eBoek “4 Vitale Stappen van minder piekeren, naar meer energie en kracht”.
Katja van Gulick Coaching en Advies te Amsterdam helpt hoogopgeleide professionals het beste uit zichzelf te halen. Het resultaat is rust en balans in hun werk- en privéleven. Men ervaart succes, flow, bezieling, succes, geluk, kracht en energie. Er worden bewuste keuzes gemaakt. De omgeving ziet ze als zelfverzekerd en krachtig met een duidelijke eigen koers. Zie www.katjavangulick.nl
Bij Katja kun je terecht voor Loopbaanbegeleiding, Personal Coaching & Counseling en Aurareading.
Gecertificeerd voor het krachtige persoonlijkheidsinstrument MBTI Step I, MBTI Step II en MBTI teams. Erkend Loopbaan Professional bij de NOLOC. Opgeleid als Coach / Counselor, NLP Master, EFT Therapeut en professioneel Aurareader. Ik ben bezig met mijn opleiding Psychologie. Als coach ben ik resultaatgericht, pragmatisch en intuïtief. We gaan voor jou succes, flow, energie en geluk!